Ekonomik gelişme mi çevre mi?

Betam Toplumsal Araştırmalar Birimi olarak, her beş yılda bir tekrarlanan ve sonuncusu 2007-2008 yıllarında gerçekleştirilen Dünya Değerler Araştırması’nda (http://www.worldvaluessurvey.org/) elde edinilen verilerden 55 ülke yurttaşlarının çevre konusundaki sorulara verdiği cevapları ele aldık. İlk etapta ekonomik kalkınmışlık ile çevre koruma arasında bir ödünleşme olup olmadığını anlamak için yurttaşların “Ekonomik gelişmeyi yavaşlatsa ve biraz işsizliğe yol açsa bile, çevrenin korunmasına öncelik verilmelidir ve “Çevreye bir miktar zarar gelse bile, ekonomik gelişmeye ve iş yaratmaya öncelik verilmelidir” görüşlerinden hangisine yakın oldukları belirtikleri soruyu ele alarak.ülkelerin GSYH’sı ile çevre korumaya verilen önem arasındaki ilişkiyi inceledik. Ikinci olarak Türkiye’de yurttaşların çevre kirliliğini önlemek için ankette belirtilen yollardan hangisiyle maddi bir fedakarlık yapacaklarını belirttikleri soruyu ele aldık. Burada yurttaşların “Eğer çevre kirlenmesini önlemek için harcanacağından emin olsaydım, gelirimin bir kısmını bu amaç için verebilirdim” ve ”Çevre kirlenmesini önlemek için kullanılacaksa, vergilerde bir artışı kabul edebilirim” idafelerine ayrı ayı ne ölçüde katıldıklarını Türkiye ve ekonomik gelişmişlik seviyesi Türkiye ile benzer ülkeler ölçeğinde inceledik. Son olarak da ankete katılanların gönüllü kuruluşlara üyelik durumları çerçevesinde çevre koruma derneklerine üyeliklerini ve bu kuruluşlara duyulan güveni mercek altına aldık.

Barış Gençer Baykan & Burcu Ertunç

Araştırma notunun tamamına şu adresten ulaşabilirsiniz

http://betam.bahcesehir.edu.tr/tr/2011/02/toplumlar-zenginlestikce-cevrenin-onemi-artiyor/

Bir Avuç Cesur İnsan

Sülekler’de HES'e karşı başarı nasıl kazanıldı?

Antalya Isparta Burdur Denizli Kaş Platformu, Sülekler’de HES’e karşı nasıl başarı kazanıldığını anlatıyor.

Süleklerde hes’e karşı mücadeleyi kazandık…
İlk olarak halk mücadelesiyle ve şimdi de hukukla…
Süleklerde halkın ve hukukun dediği oldu ve hes kurmak artık mümkün değil.
Şimdi bu mücadele sürecinin hikayesini paylaşacağız sizlerle

Antalya Isparta Burdur Platformu ilk olarak Süleklileri bilgilendirdik ve Antalya toplantısına davet ettik

Köyün tek su kaynağının üzerine hes kurulması köyün geçim kaynağına koyulan bir bomba etkisi yaptı.
Çünkü hes demek yokluk, açlık ve yok olmak demekti.
1-- İlk olarak Antalya Isparta Burdur Dereleri Gönlünce Aksın Çevre Platformu Antalya’da yapılacak hes’lerin listesi bulununca Sülekler köylülerine hes yapılacağı bilgisini ulaştırdı.
2-Antalya Isparta Burdur Dereleri Gönlünce Aksın Çevre Platformunun Antalya’da verilecek hes mücadelesi toplantısına Sülekler köylüleri davet edildi ve toplantıya Muhtarla birlikte köylülerin katılımı sağlandı.
3- Platform olarak 10 Nisan 2010 tarihinde Sülekler Köyüne gidilerek derede inceleme yapıldı.

İnceleme ve toplantı için platform üyeleri Korkuteli çayı kıyısında: Sülekler Muhtarı Kerim Doğan ve İsmail Asar, Platform adına Hediye Gündüz, Levent Tuncel Sevinç İlkuçan, Hikmet Yılmaz, Semiha Kahraman, Senem Yıldırım, Hayri Arap, Yakup Yıldırım, Mustafa Yapıcı, Mustafa Hoda, Korkuteli Gönüllüleri, Elmalılı Gazeteci Ahmet Avcı

4-Bölgede platform üyeleri ve köylüler birlikte inceleme yaptı


Yapılan incelemelerde hes için koyulan işaretler yerinde görüldü. Dr. Levent Tuncel ve Sülekler Muhtarı Kerim Doğan


Ve Sülekler Mücadele Kararı Aldı

5-İncelemenin ardından platform üyeleri köylülerle birlikte kahvede toplantı yaparak bilgilendirme yaptı.

Ve Toplantıyla birlikte Sülekler tarihi mücadele kararını aldı.


Sülekler köylüleri toplantıda

Sülekler’de hes köyün tek su kaynağı üzerine kurulacaktı?

Sülekler’de yapılmak istenen hes 1700 nüfuslu köyün içinden geçen çayın üzerine kurulmak isteniyordu. Santral yapılmak istenen yerin köye uzaklığı ise 6 km. Çayın çıktığı yerden Korkuteli barajına uzaklığı 17 km.
Sülekler Köyünün tek su kaynağı olan çayın üzerine kurulmak istenen hes için suların vadiden alınarak köyün 200-300 metre yukarısına çıkarılacak ve dere eskisi gibi köyden geçmeyecekti
Çayın suları Sülekler Köyünde 3500 dönümlük meyve bahçelerini suluyordu. Sülekler’in daha aşağısında ise Dereköy bulunuyor. Dereköydeki meyve bahçeleri ise 3000 dönümdü.
Çayın suları iki köyü geçtikten sonra Korkuteli barajında toplanıyor. Korkuteli Barajı Antalya’nın ve Türkiye’nin en yoğun meyve bahçelerinin bulunduğu Korkuteli ovasında bulunan tüm köylerin bahçelerini suluyordu.
Toplam nüfusun 40 bine yaklaştığı Korkuteli ve köylerinde binlerce dönüm meyve bahçesi ve tarım alanları bulunuyordu.
Bu köyler; Küçükköy, Büyükköy, Yazır, Bayatköy, Datköy, Köseler, Esenyurt, Garkın gibi tarımla uğraşan köyler.”
Hes yapacak firma olarak Değirmen Elektriğin adı geçiyor.
Mücadele kararıyla birlikte platform ve köylüler harekete geçti
6-Platform ve köylüler nerede bir faaliyet varsa oraya giderek derdini anlatmaya başladı
Ankara Barosu Çevre Komisyonun Ankara’da düzenlemiş olduğu foruma Dereler Gönlünce Aksın Platformu katılımcısı birçok köyle birlikte Sülekler köylüleri 21 Mayıs 2010 tarihinde katılım sağladı ve dertlerini anlattılar.
7- 5 Haziran Dünya Çevre Gününde Cumhuriyet Meydanından açılan“Türkiye’nin Çevre Sicili”konulu fotoğraf sergisi ve basın açıklamasına Sülekler Köylüleri katılım sağladı ve Platform ve Alakır köylüleriyle birlikte basın açıklaması yaptılar.
8-Köylüler hes yapılacak yere çadır kurma kararı alarak bir çadır kurdular ve günlük 5 kişilik nöbetçi bıraktılar. Bu nöbetçiler gün boyu bölgeyi gözaltında tuttular.
9- Platform olarak ‘Dereler Ankara’ya Akıyor” Kararı alınmıştı ve Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı ziyaret edilerek, Ankara’da yapılacak ziyaretler için destek istendi. Sülekler köylüleri ziyaretteydi.
10- “Dereler Ankara’ya Akıyor” kampanyası çerçevesinde 15-16-17 Haziran 2010 tarihleri arasında 3 günlük Ankara ziyaretinde TBMM, KESK, DİSK, HAKİŞ, TÜRKİŞ, TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLAR ODALARI BİRLİĞİ, TÜRKİYE BAROLAR BİRLİĞİ, TÜRK TABİBLER BİRLİĞİ GİBİ KURULUŞLARIN GENEL MERKEZLERİNE Sülekler Köylüleri ve hes yapılacak köylerin temsilcileri 38 kişiyle Ankara’ya gitti ve birçok kurum ziyaret edilerek hes’lerin zararları neniyle istemedikleri anlatıldı. Ve de hes’e karşı and yüksek sesle söylenmiştir

HESE KARŞI ANDIMIZ

Köyümün geçmişi,
Soframın aşı,
Çocuğumun harçlığı,
Ve insanlığımızın tarihi olan,
Derelerimizi seviyoruz, koruyoruz ve hes yaptırmayacağız!

Derelerimize dokunan,
Kanunu da,
Bakanı da,
Müdürleri de istemiyoruz.

Bu uğurda,
Bütün hes’ler iptal edilene kadar,
Mücadele edeceğimize namusumuz üzerine and içiyoruz!

ANKARA’DA şimdi NE YAPIYORUZ?

And içiyoruz,
Duyuruyoruz,
Anlatıyoruz,
Engelliyoruz.

KİMİ ENGELLİYORUZ?

Derelerimize saldıran Çevre ve Orman Bakanlığını
Hesleri,
Ve de Yanlış yapanları.

BİZ KİMİZ?

Antalya Isparta Burdur Dereleri Gönlünce Aksın Çevre Platformu

11- Ankara’da Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkezi ziyaretinde Genel Başkan Gökhan Günaydın’dan destek istendi ve alınan destekle Sülekler davasının birlikte açılması sağlandı.

Platform olarak “Dereler Ankara’ya Akıyor” ziyaretinde Sülekler adına katılan eski muhtar Ahmet Yalçın, Galip Coşkun, Cengiz Kurt, Ali Uzun, Ziraat Mühendisleri Odası Genel Merkezinde Genel Başkan Gökhan Günaydın’a yapılan Ziyaret.
12- Hes’i engellemek isteyen Süleklerliler 18 Haziran 2010 tarihinde hes yapılacak yerde çok kalabalık bir köylü grupu ve Korkuteli bölgesindeki birçok sivil toplum kuruluşu desteğiyle toplu olarak basın açıklaması yaptı. Coşku müthişti.

Muhtarın jandarma karakolunda hescilerle tesadüf(!) karşılaşması
13-Ama şirket entrikalara başlamıştır. Bir gün Sülekler Muhtarı Jandarma Karakoluna çağrıldı ve orada şirket temsilcileriyle tesadüf olmayan bir şekilde karşılaştı ve küçük bir sözlü sataşma sonunda tatsızlık olmasın düşüncesiyle karakolu terk etti.9 haziran
Şirketin platform katılımcılarına tanıdıkları araya koyarak siz çekilin teklifi
14-Şirket yine boş durmuyordu. Şirket temsilcileri ortak arkadaşlar aracılığı ile platform temsilcilerine ulaşarak, ‘köylülere destek olmayın’ isteğinde bulundular. Ancak platform temsilcileri bu durumu kamuoyu ile paylaşmışlar ve tutumlarını açık olarak ifade ederek köylülerin yanında olduklarını kesin olarak deklere ederek “köylüler bıraksa biz bırakmayız, biz bıraksak köylüler bırakmaz” yanıtını aldılar.
Ve şirket bölgeye geliyor ama halk sokmuyor
15- Ve bir gün şirket çalışanları etüt yapmak üzere bölgeye geldiğinde, nöbetçiler halka “geldiler” diyerek haber ulaştırmıştır. Bunun ardından yarım saat içinde bütün köy bölgede toplanarak çalışma yapılmasını istememişler ve bu nedenle tartışma yaşanmıştır. 19 Temmuz günü yaşanan bu olayda şirket yetkilisi Muhtar Kerim Doğan'a 'sen insan değilsin' şeklindeki hakareti köylüyü germiş ve tartışma karakolda noktalanmıştır.
Hes’i bölgeye sokmayan köylüler ve muhtar karakolda ifade veriyor
16-Muhtar ve köylüler karakola çağrılmışlar; tüm köylüler akşama kadar karakolda ifade vermişlerdir. Olay anında konu Platform Sekreteryasına ulaşır ulaşmaz basın kuruluşlarına haber iletilmiş ve basın yoluyla da konunun vehameti kamuoyuna duyurulmuştur.
Platform bütün gelişmeleri anında kamuoyuna duyuruyor ve köylülere sürekli destek veriyor
17- Ertesi gün Platform üyeleri köye giderek “geçmiş olsun, direnişinizin yanındayız” mesajını iletmiş, olayı kınamış ve hes yapılacak bölgeye gidilerek basın açıklaması yapılmıştır
Köylülere geçmiş olsun, direnişinizin yanındayız demek üzere platform adına Hediye Gündüz’ün Köy kahvesinde yaptığı ziyaret
Muhtar ve köylülerin karakolda ifadelerinin alınmasının ardından platform adına Hediye Gündüz, Sülekler köylüleriyle birlikte basın açıklaması yapmak üzere hes yapılacak bölgeye gidiyor.
Şirket bir kez daha bölgeye geliyor ve arbade yaşanıyor
18- Şirket bir kez daha, 27 Temmuz günü, bu kez de jandarma ile yine etüt yapmak üzere köye gelmiştir. Nöbetçiler yine köylülere haber vermiş, kiraz toplama vakti mevsimde tarlalarında olan köylüler kiraz toplamayı bırakıp yine hızla toplanmışlardır. Ancak muhtarın kayınpederi ve oğlu jandarma tarafından tartaklanmıştır
19-Ve yine muhtar ifadeye çağrılmış, neredeyse tam gün adliyede ifade için muhtarı bekletirken, platform üyeleri ve köylüler karakolda yine toplu olarak beklemişlerdir.
Korkuteli Adliyesinde Muhtarın alınan ifadesinden sonra Sülekler Muhtarı Kerim Doğan, İsmail Asar, Platform adına Hediye Gündüz

Süleklere destek diğer mücadele gruplarından destekler geliyor
20-O gün, mücadele veren Sülekler köylülerine Türkiye’nin dört bir yanından Sülekler’e dost destekleri eksik olmamış, Karadeniz İsyandadır grubunun iletisiyle tüm çevre gruplarına anında bilgi ulaşması sağlanmıştır.

Süleklerin referandum döneminde farklı konukları oluyor
21-Hes mücadelesi veren Sülekler köylüleri referandum döneminde çok farklı konuklar ağırlamıştır. Özellikle iktidar partisi temsilcileri köye gelerek hes yapılmasını durduracaklarını söylemişler, sözü vermişlerdir. Ancak henüz böyle bir İPTAL yazısı gelmemiştir.
Açılan davadan yürütmeyi durdurma müjdesi geliyor
22- ANCAK BAŞKA BİR MÜJDE GELMİŞTİR Sülekler köylülerinin hes’in iptali için açılan dava da mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermiştir.
Sülekler’de hes yapmak mümkün değildir!!!
23-Bu çalışmalar göstermektedir ki, SÜLEKLERDE HES YAPMAK MÜMKÜN OLMAMIŞTIR VE DE OLMAYACAKTIR.
24-Alınan Yürütmeyi Durdurma kararının ardından YAPACAĞIMIZ mütevazi basın açıklaması-ŞENLĞE TÜM YAŞAM SAVUNUCULARINI ŞİMDİDEN DAVET EDİYORUZ
ANTALYA ISPARTA BURDUR DENİZLİ KAŞ PLATFORMU

Sekretarya:
İLETİŞİM
0 533 771 41 57

Kitap: Avrupa Çevre Hareketi

Hein-Anton van der Heijden'ın 2010 aralık ayında çıkardığı "Social Movements, Public Spheres and European Politics of the Environment" adlı kitaptan Baran sayesinde haberim oldu. Kitap, Avrupa çevre hareketinin Avrupa çevre politikalarını nasıl etkilediğini inceliyor. Heijden dört vaka incelemesi üzerinden bu araştırmayı gerçekleştirmiş: Biyoçeşitlilik politikası (Natura 2000), GDO politikası, Trans-Avrupa ulaşım ağları ve iklim değişikliği. Palgrave'den çıkan bu kitabı Türkçe'ye çevirecek yayınevi çıkar mı acaba?
Kaynak: http://www.palgrave.com/products/title.aspx?pid=372104

Yarımada Tohum Takas Şenliği

Sulak Alanlarımız Tehdit Altında

2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü ile ilgili WWF-Türkiye'nin açıklaması:

Sulak Alanların Korunmasına Yönelik Uluslararası Ramsar Sözleşmesi’nin ilk olarak 1971 yılında imzaya açılmasının ardından geçen 40 yıl içinde Türkiye; kurutma, doldurma ve su sistemlerine müdahaleler nedeniyle sulak alanlarının yarısını kaybetmiş durumda. Yaklaşık 20 yıllık bir gecikmeyle 1994 yılında Ramsar Sözleşmesi’ni imzalayan Türkiye, aradan geçen süre içerisinde 13 sulak alanını Ramsar alanı ilan etmiş olsa da, bunları korumaya yönelik uluslararası taahhütlerini yerine getiremedi. Özellikle 2010 yılında ülkenin en doğusundan en batısına kadar hızla yayılan HES furyası ve sulak alanları etkileyecek yasal düzenlemeler, Türkiye’nin geriye kalan sulak alanlarını da tehdit ediyor.

Enerji ihtiyacının karşılanmasında sürdürülebilir olmayan yolları seçen Türkiye, sulak alanlar başta olmak üzere bütün doğal kaynaklarını çevresel ve sosyal boyutu yeterince dikkate almadan yönetmekte ve geri dönüşü olmayan biçimde tüketmektedir.

2010 yılının Ağustos ayında Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik, sulak alanların ana arterleri olan akarsuları koruma dışında bırakmakadır. 25 Ekim 2010 tarihinde TBMM gündemine alınan Tabiatı ve Biyolojik Çeşitliliği Koruma Kanun Tasarısı, “Doğal Sit” statüsünü ortadan kaldırarak ülkemizdeki 1261 Doğal Sit Alanı’nda tahribatın önünü açmaktadır. Son olarak 29 Aralık 2010’da Meclis’te kabul edilen Yenilenebilir Enerji Kanunu’nun 5. maddesinde yapılan düzenleme, yenilenebilir enerjiyi teşvik etmek adına milli park, tabiat parkı, tabiat anıtı ve tabiatı koruma alanları, muhafaza ormanları, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, özel çevre koruma bölgeleri, doğal sit alanları gibi özel hukuksal düzenlemeler ve uluslararası sözleşmelerle korunması taahhüt edilmiş alanlarda da yenilenebilir enerji yatırımlarına izin vermektedir.

WWF-Türkiye Genel Müdürü Tolga Baştak, “Sürdürülebilir kalkınma bugünün gereksinimlerinin geleceğin gereksinimlerini tehlikeye atmamak anlamına gelir. Tüm dünyada Ramsar Sözleşmesi’nin 40. yılının kutlandığı ‘2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü’nde, HES yatırımlarının çığ gibi büyüdüğünü ve yeni yasal düzenlemelerin sulak alanlarımızı savunmasız bıraktığını görüyor, ülkemizin izlediği kalkınma yolunun sürdürülebilir olmaktan uzak olduğuna tanık oluyoruz,” dedi.

Tolga Baştak ayrıca, “Sulak alanların korunması ve etkin su yönetimine yönelik dünyaca kabul edilmiş, pek çok gelişmiş ülkede uygulanan çözümlerin Türkiye’de de devreye sokulması, gelecek nesillerden öte, bugün, yaşamın devamı için aciliyet kazanmış durumdadır”, dedi.

www.wwf.org.tr

Bilim meraklıları Bilimania.com’da Buluşuyor!

Ocak 2011 itibariyle bilim meraklılarıyla buluşan Bilimania.com, Türkiye’de bilim ve teknolojiye ilgiyi artıracak, bu alandaki içerik boşluğunu dolduracak, bilim ve teknoloji politikaları üzerine tartışmalar gerçekleştirecek bir platform olma hedefi taşımakta.

Türkiye’deki bilim ve teknoloji meraklılarına hizmet vermek, bu alandaki özgün içerik boşluğunu doldurmak amacıyla yeni yılla birlikte yayın hayatına başlayan Bilimania.com, yolu bilimden geçen herkese “merhaba” diyor.

Bilimin değişik dallarından haberlerin bulunduğu, bilim meraklılarına hizmet vermek üzere oluşturulmuş bir internet sitesi olan Bilimania.com, toplumun her kesiminde bilim ve teknolojiye olan ilgiyi arttırmak amacıyla; haberler, yorumlar, uzman görüşleri, bilim ve teknoloji politikaları üzerine tartışmaların gerçekleştirileceği bir platform olma hedefini taşımakta. Bilimania.com, Türkçe içerikle özgün bilim ve teknoloji haberleri vererek popüler bilim alanında aydınlatıcı yazılar yayınlamak çıkış noktasıyla bilim meraklılarıyla buluşuyor.

Çocuklar da Uzmanlar da Bu Sitede!

Günümüzde ülkelerin, ‘ileri’ ve ‘gelişmiş’ kavramlarıyla tanımlanmalarının sebebi büyük oranda yüzyıllar boyunca bilime verdikleri önem ve destekle özdeşleşir. Sadece teknolojinin değil, toplumun, medeniyetin gelişmesi ve bugünkü olgunluğa erişmesinde en büyük etken ve itici gücün bilim olduğu inancıyla kurulan Bilimania.com sitesinde, ana haberlerin yer aldığı bölüm dışında, Doğa ve Çevre, Enerji, Bilişim Teknolojileri, Yaşam Bilimleri, Uzay alt bölümleri bulunmakta.

Çocukları da unutmayan Bilimania.com’da; bilime ve yeni bilgilere meraklı çocuklar için aydınlatıcı, bir o kadar da eğlenceli bilgileri içeren Bilimania Çocuk alt bölümü yer alıyor.

Bilimania.com’un Fikir Önderi Prof. Dr. Fuat İnce

Akademik yaşamının 16 yılını TÜBİTAK’ta geçirmiş, TÜBİTAK Bilişim Teknolojileri Enstitüsünün (BTE) kurucu müdürlüğünü yapmış, Ulusal Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü (UEKAE) kuruluşunda önemli görev almış Prof. Dr. Fuat İnce, sitenin fikir önderi olup içerik desteği de sağlıyor.

Türkiye’de bilim ve teknoloji haberleri verecek bir web sitesinin boşluğunu hep duyduğunu dile getiren Prof Dr. Fuat İnce, “Hem dünyada olup biten, hem de Türkiye’deki önemli bilimsel ve teknolojik çalışmaları duyurmak amacını taşıyan bu sitenin kuruluşuna önderlik etmek bana ayrı bir mutluluk verdi. Sitemizin akademik ve Ar-Ge dünyası dâhil, tüm bilim ve teknoloji meraklılarının ilgiyle izleyecekleri bir yer olacağını ümit ediyoruz. Ben haberlerimle ve yazılarımla Bilimania’yı candan destekliyorum.” açıklamasını yaptı.

Luna Bilgi ve Haberleşme Teknolojileri’nin girişimi olan Bilimania.com, Prof. Dr. Fuat İnce’nin önderliğinde, yepyeni fikirleri hayata geçirme heyecanıyla kapılarını tüm bilim meraklılarına açıyor.

Luna Teknoloji CEO’su Sinan Oymacı, “Tüm bilim ve teknoloji meraklılarının, Bilimania.com’da buluşabilmesinden ötürü büyük mutluluk duyuyoruz. Bu nedenle, yolu bilimden geçen herkese ‘merhaba’ diyoruz. Artık hepimizin, sorularımıza uzmanlarından yanıtlar bulacağı ortak bir platformumuz var, gelin bu platformu beraber geliştirelim.” açıklamasını yaparken, üretimdeki değişim ve buna bağlı olarak rekabetin boyutlarındaki gelişim içinde bilimin Ar-Ge faaliyetlerindeki önemini de vurguluyor.

Ekolojik Yaşam için Yasak Meyve'yi ısırmak

Greenpeace Akdeniz Genel Müdürü Direktörü Uygar Özesmi’ye ekolojik yaşam mücadelesi içinde farklı yerlerde rastlayabilirsiniz. Organik pazarlarda, Kopenhag’da iklim orucu tutarken, iklim yürüyüşlerinde veya Enerji Bakanı’nı nükleerin çözüm olmadığına ikna etmeye çalışırken...
Özesmi, “Yasak Meyve: Cehennemden Çıkış” adıyla ilk kitabıyla da deneyimlerini, öngörülerini ve doğayla dost bir yaşam kurmak için alternatif politika önerilerini bizimle paylaşıyor. Kitap 9 bölümden oluşuyor ve yazıların bir kısmı daha önce yayınlanmış yazılar olmasına rağmen bölümler bir bütünlük oluşturuyor.

Kitaba adını veren açılış bölümünde anafikir ilk anda veriliyor. Cennet geride kalmıştır. “İnsan cenneti tarım ve teknolojiyle, gücün esareti altında kaybetmiştir” ve bugün cehennemi yaşamaktadır. Cehennemden çıkışın yolu ise doğayla uyumlu bir yaşam kurmaktan geçmektedir.“Sınırlı SINIRI OLACAK Aşmak” ve “Biyolojik Soykırım” bölümlerinde, dünyada ve Türkiye’de yaşanan çevre sorunlarının boyutları ve nedenleri irdeleniyor. Zehirli variller, doğal ve kültürel alanları kemiren maden ocakları, iklim değişikliği, ormansızlaşma gibi ağır sorunların altında ezilmiyorsunuz çünkü Özesmi kişisel deneyimlerini, bilimsel bulguları ve anılarını ölçülü şekilde harmanlayabiliyor. Üslup ile ilgili bir başka nokta da yazarın karmaşık bilimsel süreçler (örneğin iklim değişikliği) veya politik/ekonomik kavramlar (örneğin sürüdülebilirlik sürdürülebilirlik) etrafında yürütülen tartışmaları kolayca özetleyebilmesi. Sözkonusu tartışmaları yakından izleme imkanı olmayan kişilerin de kitabı sıkılmadan okuyabilmesi çok önemli. Özesmi’nin kitapta da yer verdiği Barry Commoner’ın ekolojinin 4 kuralı, kitabın bütününe bir şekilde rehberlik ediyor.

1) Herşey geri kalan herşey ile bağlantılıdır.
2) Herşey mutlaka bir yere gitmelidir.
3) En iyisini doğa bilir.
4) Bedeva yemek diye bir şey yoktur.

Ekolojik yaşamı savunanların teknolojiye ve moderniteye karşı oldukları sıklıkla dile getirilir. Mağarada mı yaşayalım, elektrik mi kullanmayalım, araba mı almayalım şeklinde özellikle bireyin yaşam standartlarına vurgu yapan argümanlar kullanılır. “Vatandaş Bilimi” bölümünde yazar,” ekolojik bakış açısından yeni bilimsel üretim ve teknoloji nasıl olmalı” sorusuna yanıt arıyor ve vatandaşların bilgi üretim ve teknoloji geliştirme süreçlerine daha etkin katılmasını savunuyor. “Güneşe Dönmek” bölümünde üzerinde çok düşünmediğimiz bir gerçeği bize hatırlatılıyor .”En temel enerji kaynaklarımız”aslında güneşe dayanıyor. Oysa biz toprak altındaki fosil yakıtları çıkartarak iklim değişikliğini geri dönülemez noktalara getirerek şansımızı zorluyoruz. Türkiye gibi günlük 7,2 saat güneşten yararlanabilen bir ülkede enerji talebinin %92’si fosil yakıtlardan oluşması ve 40 milyar doların enerji ithalatı için harcanması nedense yöneticilerimizi rahatsız etmiyor. Kyoto ve Kopehnag Kopenhag süreçlerini ve Türkiye’nin posizyonunu anlatan Özesmi uyarıyor: “Türkiye bu tutumla devam ederse karbon müptela ve dünyayı zehirleyen yükesek karbon teknolojilerinin dünya hukuk sistemi dışındaki karanlık kenar mahallesi olabilir”(sf: 139).

“Sudaki İz” bölümünde suya ilişkin karşı karşıya olduğumuz sorunların boyutunu hem de o sorunlarla başa çıkarken kullanılan bilginin, oluşturulan politikaların yerel işbirlikleri ile nasıl kotarıldığına dair iki çarpıcı tablo konu edilmiş ki bence özellikle okunmalı. Kenya’da Küresel Çevre Fonu Küçük Destek Programı çerçevesinde gerçekleştirilen su projesi yerel bilgi ve deneyim ile küresel kaynaklar ile nasıl verimli bir şekilde buluşabileceğine güzel bir örnek. Aynı şekilde TEMA Vakfı’nın çalışmaları neticesinde Konya Karapınar Ovası’nda kumul tepelerin genç bir ormana dönüşmesi hikayesi de oldukça ilginç ve öğretici.

“Değişimin Ağları” başlıklı son bölümde “kamu idaresini yönlendirmek için her sektörde ve köşede lidelere liderlere ihtiyaç var” diyen Özesmi tarım, su, barınma, sağlık, eğitim, enerji, sanayi, turizm, ulaşım, iletişim, adalet ve güvenlik konularında ekolojik yaşamı kurmak için nasıl liderlik gösterilebileceğini aktarıyor ve önerilerini hazır reçeteler değil, değişik bölgelerde, ülkelerde yerel birimlerde uygulanabilecek birer yol haritası olarak nitelendiriyor. Dünyada bu tür seslere kulak verenlerin ve uygulayanların sayısı hızla artıyor ve sadece bireyler değil mahalleler, kentler ülkeler ve uluslarası kurumlar da bu yol haritalarını kendilerine model olarak alıyor. Son 40 yılda çevre irili ufaklı binlerce çevre örgütü ekolojik sorunlara dikkat çektiler, politikaları dönüştürdüler ve doğayla dost bir yaşam için yapılması gerekenleri işaret ettiler. Türkiye’de son yıllarda çevrenin giderek daha çok gündeme gelmesine rağmen çevre farkındalığı ve çevre örgütlerine destek oldukça düşük seviyede. Özesmi bu durumun genelde söylendiği gibi ekonomik gelişmeden kaynaklı olmadığını söylüyor ve örgün eğitimde öğretilen vatandaşlık modeline ve 80 darbesinin siyaset ve sivil toplum üzerindeki olumsuz etkilerine işaret ediyor.

Gelelim kitap ile ilgili bir kaç eleştiriye. Öncelikle, kitabın kurgulanmasından önce yazılan ve kısa ve vurucu olması beklenen bölümlerde okuru sorgulatmaya iten öğeler tekrarı doğuruyor. Görsel malzeme hiç kullanılmamış ki birçok bölümde fotoğraf veya grafikler yazarın vurguladığı konuları çok iyi bir şekilde tamamlayabilirdi. Bir de kitap başka bir isim ile potansiyel okuyucusuna ekolojik yaşama dair bir ipucunu daha çabuk verebilirdi. Özesmi’nin çevre örgütlerindeki deneyimi düşünüldüğünde, Türkiye’de çevre STK’larının nasıl daha etkin çalışabileceği, ne tür yaratıcı işbirliklerine gidebilecekleri ve önlerindeki sorunları ve fırsatları nasıl daha geniş bir açıdan değerlendirebileceklerini tartışması beklenebilirdi. Bu açıdan Yasak Meyve’nin bölümlerinin ileride farklı kitaplara dönüşmesi sürpriz olmaz.

Özesmi, okurların kitabı okumayı bitirdikten sonra toplumun doğa ile barışması için harekete geçmesini arzu ediyor. Kestirmeden giderek kitabın arkasındaki çevre STK’larının kapısını çalabilirsiniz veya http://uygarozesmi.blogspot.com/ adresinden ekolojik yaşama dair aklınızdan geçenleri kendisiyle paylaşabilirsiniz. Unutmadan kitabın gelirinin %10’u doğayı koruma çalışmaları için Greenpeace’e için aktarılacak.

Yasak Meyve: Cehennemden Çıkış
Dr. Uygar Özesmi
TB Yayıncılık
194 sayfa
13 TL

Barış Gençer Baykan
Bahcesehir Universitesi BETAM Araştırma Görevlisi

Not: Bu yazı ilk olarak 22 Ocak 2011 tarihli BirGün Kitap ekinde yayınlanmıştır.

Yurt Yeşil Olduğu Zaman Vatandır

“Tabiatı seven bütün insanlar şüphe yok ki yeşil renkten hoşlanırlar. Yeşilin hakim bir renk olarak kırları kucaklaması gönlümüze ümit ve neş’e verir. Yeşil rengi demirbaş olarak muhafaza eden ve her sene hayatından verdiği canlılık ve tazelikle kendini bezeyen, mevcudiyeti insanlık ve medeniyet alemine hizmet etmekten başka bir maksat taşımayan ve yıllar boyu bize çeşitli ürün ve bedii zevkler sunmakla faydalı olan yeşil orduyu, yani ağaç ve ormanları sevmeyen kimse bulunur mu?”

Bu satırlar “Yeşil Türkiye” gazetesinin Mart 1951 tarihli ilk sayısından. Dergiyi Yeşil Türkiye Orman Mühendisleri Muavinleri Cemiyeti çıkarmış. Mesleki bir gazete olmasının yanısıra Türkiye’nin belki de ilk çevre gazetesi. Belki diyoruz çünkü Türkiye’de çevre tarihi üzerine maalesef çok az araştırma var.

Yeşil Türkiye, İstanbul’da Hüsnütabiat Matbaası’nda 750 adet basılıyor ve 1952 bütçesi 3384 lira. Yazı işleri müdürlüğünü Ahmet Yaman yürütmüş. Aylık gazetenin fiyatı 10 kuruş. Cemiyetin bir bürosu olmadığı için çalışmalar Sirkeci’deki Emek Palas’tan yürütülmüş. Yazışma adresi ise İstanbul-Bakırköy Posta Kutusu No: 12

Yazının devamını EKO IQ dergisinin Ocak-Şubat 2011 sayısında bulabilirsiniz .

Balkanlar'da Yeni Yeşil Düzen Mümkün mü?

Green European Foundation’un düzenlediği “Greenening the Balkan Economies” Konferansı 10-12 Aralık 2010 tarihlerinde Makedonya’nın başkenti Üsküp’te gerçekleşti. The Green East-West Dialogue’un desteklediği ve Democratic Renewal of Macedonia Partisi’nin evsahipliğini yaptığı konferansta, Balkanlar’da yeşil ekonominin hangi ortak politikalarla hayata geçirilebileceği ve yenilenebilir enerji, enerji verimliliği,tarım ve turizm alanlarında altyapı, mevzuat ve farkındalık konusunda neler yapılabileceği tartışıldı.

3 gün süren konferansa Avrupa Parlamentosu Yeşil Parti milletvekilleri, UNDP temsilcileri,
15 ülkeden yeşil parti ve çevre hareketi temsilcileri, Democratic Renewal of Macedonia Partisi yetkilileri, Makedon Tarım Bakanlığı ve Enerji Ajansı’ndan yetkililer, Balkan ülkeleri üniversitelerinden öğretim üyeleri, AB temsilcileri, organik tarım ve turizm dernekleri temsilcilerinden oluşan 200 kişilik bir grup katıldı. Konferans, 2009 yılında Selanik’teki Balkan Yeşilleri Konferansı, 2010 Ekim ayında Heinrich Böll Hırvatistan Ofisi tarafından düzenlenen 'Business as Unusual' ve Bulgaristan’daki “Yeşil İşler” Konferanslarının devamı niteliğinde düzenlendi. Türkiye, Yeşiller Partisi Dış İlişkiler Koordinatörü ve İTÜ öğretim üyesi Yrd.Doç.Dr. Ahmet Atıl Aşıcı ile Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nden araştırma görevlisi Barış Gençer Baykan tarafından temsil edildi.

1929’daki ekonomik bunalımının ardından ABD’de Roosevelt tarafından uygulanan New Deal (Yeni Düzen) programına atıfla 2008’de yaşanan ekonomik ve ekolojik krize bir cevap olarak Yeşil Yeni Düzen kavramı ortaya atılmıştı. Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından yayınlanan Yeşil Yeni Düzen raporu tartışmayı uluslararası toplumun gündemine taşımıştı. Konferansta 20 yıl gibi bir sürede Sovyetler Birliği’nin yıkılması, pazar ekonomisine geçiş ve Avrupa Birliği üyeliği süreçlerinden geçen Balkan ülkeleri için Yeşil Yeni Düzen’in uygulanabilirliği tartışıldı.

Devamı için TIKLAYINIZ