23 Temmuz 2012 Pazartesi

Türkiye'de GDO Karşıtı Hareketin Kronolojisi

1992 Haziran:  Türkiye Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Sözleşmesi'ni imzaladı.
1996 Aralık  Türkiye, onaylama işlemlerini tamamlayıp Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Sözleşmesi'ne resmen taraf oldu. 
1998 Mayıs: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Transgenik Bitkilerin Alan Denemeleri   
Talimatı"nı çıkardı.
1998 Mayıs:  Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1998 Nazilli'de ve Çukurova'da GDO'lu ürünlerin deneme ekimi yapıldı.
2001  Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Stratejisi ve Eylem Planı” hazırlandı
2002 Eylül -2005 Eylül  
"Ulusal Biyogüvenlik Çerçevesinin Geliştirilmesi" konulu UNEP/GEF projesi gerçekleşti.
2003 Temmuz: BM Biyoçeşitlilik Sözlesmesinin ek protokolü olan Cartagena Protokolü TBMM'de kabul edildi.
2004 Mart: GDO'ya Hayır Platformu kuruldu
2004 Mart: GDO'ya Hayır Platformu 1. Eşgüdüm toplantısını İstanbul'da yaptı
2004 Temmuz GDO'ya Hayır Platformu 2. Eşgüdüm toplantısını Ankara'da yaptı
2004 Ekim-Kasım Kasım: GDO'ya Hayır Platformu ve Friends of the Earth işbirliği ile Canavar Balon Kampanyası Türkiye'de 15 ili dolaşarak GDO'ların üretiminin ve ithalatının yasaklanması için 100.000 imza topladı ve TBMM'ye sundu 
2004 Aralık Organik Tarım Kanunu çıktı
2004 Aralık GDO'ya Hayır Platformu 3. Eşgüdüm toplantısını Tarsus'ta yaptı
2005 Ulusal Biyogüvenlik Yasa Taslağı hazırlandı
2005 HaziranGDO'ya Hayır Platformu 4. Eşgüdüm toplantısını Bursa'da yaptı
2005 Eylül:  I. Ekoloji Şenliği Gökçeada Kaymakamlığı, Gökçeada Belediyesi ve GDO'ya Hayır Platformu işbirliğiyle gerçekleştirildi.
2006 Nisan:  GDO'ya Hayır Platformu 5. Eşgüdüm toplantısını İstanbul'da yaptı
2006 Haziran: Şişli %100 Ekolojik Pazar açıldı
2006 Ağustos: Bursa Nilüfer Organik Pazar açıldı
2006 Ekim Tohumculuk Kanunu çıktı
2006 Kasım II. Ekoloji Şenliği, GDO'ya Hayır Platformu Ziraat Mühendisleri Odası ve  Çiftçi Sendikaları Konfederasyonlaşma Platformunun organizasyonuyla Sarıgöl, Alaşehir, Eşme ve Salihli’ de gerçekleştirildi.
2007 Şeminur Topal'ın Değiştirilen Gen mi? Sen mi? Evren mi? adlı kitabı Yeni İnsan Yayınevi tarafından yayınlandı
2007 Kasım Türkiye UPOV'a  (Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliği) üye oldu
2008 GDO'ya Hayır Platformu, "Gıda Tohum Haktır,GDO'ya Hayır Kampanyası" yürüttü.
2008 Mart: Antalya %100 Ekolojik Pazar açıldı
2008 Nisan  GDO’ya Hayır Platformu ve diğer kitle örgütleriAnkara’da Biyogüvenlik Çalıştayı düzenledi 
2008 Mayıs : GDO’ya Hayır Platformu bileşenleri Ankara’da“Biyogüvenlik ve Gıda Egemenliği” başlıklı forum ve atölye çalışması düzenledi 
2008 Mebruke Bayram'ın Gıdalar, Ambalajlar, Silahlar ve Açlar adlı kitabı Hayy Kitap tarafından yayınlandı 
2008 Haziran: Ankara Çankaya Organik Pazarı açıldı
2008 Haziran: GDO'ya Hayır Platformu 6. Eşgüdüm toplantısını Dikili'de yaptı
2008 Haziran: 3. Ekoloji ŞenliğiDikili Belediyesi, GDO’ya Hayır Paltformu, Çevre Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisleri Odası, Ekoloji Kollektifi, DOĞADER, EKODER, Çitfçi-Sen ve Tüketici Hakları Derneği tarafından düzenlendi
2008 Temmuz: Samsun %100 Ekolojik Pazar açıldı
2008 Nisan - 2009 Ekim GDO’ya Hayır Platformu Bursa, Ankara, Dikili, İzmir, Bursa- İnegöl, Erdek-Ocaklar, İstanbul, Bursa- Eskikaraağaç, Edremit- Küçükkuyu, Bursa- Gölyazı, Silivri, Ankara- Hacettepe, Tunceli, Gökçeada, Bandırma, Gemlik, İzmir, Denizli ve Samsun’da Mısır Turu düzenleyerek Biyogüvenlik Kanunu için çağrı yaptı.
2009 Ağustos: Yeşiller Partisi Tarım Çalışma Grubu, GDO ve Ulusal Biyoguvenlik Yasa Tasarısı konusunda basın açıklaması yaptı
2009 Haziran: GDO'ya Hayır Platformu 7. Eşgüdüm toplantısını Ankara'da yaptı
2009 Ağustos GDO’ya Hayır Platformu, Bandırma Limanı’nda GDO’lu ürünlerle ilgili yasa tasarısını protesto etti.
 2009 Eylül: GDO’ya Hayır Platformu’nun Denizli’deki bileşenleri imza kampanyası başlattı 
2009 Ekim:  Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelik yürürlüğe girdi.
2009 Ekim Slow Food Fikir Sahibi Damaklar "GDO'ların yönetilmesini değil, yasaklanmasını istiyoruz" kampanyasını başlattı
2009 Kasım: GDO Yönetmeliği’nde  değişiklikle “26.10.2009 tarihinden önce kontrol belgesi almış” ürünler ithalat aşamasında denetleme kapsamından çıkartıldı.
2009 Kasım:  Sağlık ve Gıda Güvenliği Hareketi GDO yönetmeliğinin iptali için Danıştay’a iptal davasını açtı
2009 Aralık: Danıştay, yönetmeliğin tümünün yürürlüğünü durdurdu
2009 Aralık: Kartal %100 Ekolojik Pazar açıldı
2010 Ocak: Muafiyetin süresi genişletilerek ve bu kez  “20.01.2010’dan önce kontrol belgesi almış” ürünlerin 1 Mart 2010’a kadar serbestçe ülkeye girişine olanak sağlandı. 
2010 Şubat: Slow Food Fikir Sahibi Damaklar "Etiket Hafiyesi" kampanyasını başlattı
2010 Şubat: Beylikdüzü %100 Ekolojik Pazar açıldı
2010 Kenan Demirkol'un Çağdaş Esaret adlı kitabı Kaynak Yayınları tarafından yayınlandı
2010 Nisan: Kadıköy Belediyesi Organik Halk Pazarı 
2010 Mayıs: Bakırköy %100 Ekolojik Pazar açıldı
2010 Haziran: İzmir Bornova Organik Pazarı açıldı
2010 Temmuz: Maltepe Belediyesi Organik Halk Pazarı açıldı.
2010 Eylül: Biyogüvenlik Kanunu yürürlüğe girdi
2010 Ekoloji Kollektifi ve Ziraat Mühendisleri Odası Görünmez Elin Ekolojisi, Biyogüvenlik ve GDO adlı kitabı yayınladı
2010 Ekim Zeytinburnu Belediyesi Organik Halk Pazarı açıldı
2010 Aralık GDO'ya Hayır Platformu 8. Eşgüdüm toplantısını İstanbul'da yaptı
2011 Aralık:  Biyogüvenlik Kurulu, Bayer firmasına ait A2704-12, Monsanto firmasına ait MON40-3-2 ve MON 89788 isimli herbisit tolerans geni taşıyan soya fasülyesi ve ürünlerini, hayvan yemi ya da yem hammaddesi olarak kullanılmasına izin verdi. 
2011 Aralık:  GDO’ya Hayır Platformu bileşenlerinden Ziraat Mühendisleri Odası kampanyası aracılığıyla Biyogüvenlik Kurulu'na GDO'lu mısır çeşitlerinin ithaline izin verilmemesi için 15 bin görüş bildirildi.
2011 Kemal Özer'in Deccal Tabakta adlı kitabı Hayy Kitap tarafından yayınlandı
2011 Kasım: GDO'ya Hayır Platformu 9. Eşgüdüm toplantısını İzmir'de yaptı
2011 Aralık: Slow Food Fikir Sahibi Damaklar  "GDO'lu yemlerden kullanıyor musunuz?" kampanyasını başlattı
2011 Aralık:Biyogüvenlik Kurulu, Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi, Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi (BESD-BİR) ve Yumurta Üreticileri Merkez Birliği'nin (YUM-BİR) 13 mısır çeşidi ve ürünlerinin (Bt11, DAS1507, DAS59122, DAS1507xNK603, NK603, NK603xMON810, GA21, MON89034, MON89034xNK603, Bt11xGA21, 59122x1507xNK603, 1507x59122 ve MON88017xMON810) hayvan yemlerinde kullanılması amacıyla yaptığı başvuruyu kabul etti.
2012 Şubat Slow Food FSD, "TÜGİDER'in Biyogüvenlik Kurulu'na yaptığı başvuruyu onaylıyor musunuz?" kampanyasını başlattı.
2012 Şubat: Uğur Dündar, TÜGİDER'e gıda amaçlı GDO ithalat başvurularını geri çekmelerini talep eden bir mektup yazdı
2012 Mart: TÜGİDER (Tüm Gıda Dış Ticaret Derneği) 3 soya çeşidinin (MON 40-3-2, A2704-12 ve MON89788) gıda amaçlı ithaline dair yaptığı başvuruyu geri çekti
2012 Nisan: Greenpeace Akdeniz, "Yemezler" kampanyasını başlattı.
2012 Ağustos: Konya Meram %100 Ekolojik Pazar açıldı
2012 Ağustos: TGDF 29 adet gıda amaçlı GDO için ithalat başvurusunu geri çekti.
2012 Ağustos: Ünak Gıda  gıda amaçlı 3 adet soya başvurusunu geri çekti.
2012 Ekim:  Ekolojik Yaşam Derneği  6-7 Ekim'de Bursa'da GDO’ların Sosyal ve Hukuksal Boyutu” başlıklı bir çalıştay düzenledi.
2012 Ekim Biyogüvenlik Kurulu, “Food and Chemical Toxicology” dergisinde Gilles-Eric Séralini  ve arkadaşları tarafından yayınlanan ve GDO'lu ürünlerle beslenen farelerde çoklu organ büyümeleri, tümör ve kansere rastlandığını ortaya koyan  “Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize” başlıklı makalenin görüşülmesine karar verdi
2012 Kasım Greenpeace, "Etiketsizse Yemezler"adlı bir kampanya başlattı.
2012 Aralık GDO'ya Hayır Platformu, Eskişehir Tepebeşı Belediyesi’nin ev sahipliğinde “Gıda ve Yemlerde Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar " konulu Panel ve Çalıştay düzenledi.
2013 Ocak  Mersin limanında, 2 milyon lira değerinde genetiği değiştirilmiş çeltik ele geçirildi.
2013 Mart Çin ve Afrika'da üretilen, 150 milyon TL'lik 23 bin ton genetiği değiştirilmiş pirince Mersin'de el konuldu.
2013 Nisan Mersin’de yürütülen GDO'lu pirinç soruşturmasında Tiryaki Agro, Tat Bakliyat ve Göze Tarım'ın sahipleri ile üst düzey yöneticilerinin de aralarında bulunduğu 8 kişi, ‘Biyolojik terör’ ve ‘kaçakçılık’ iddialarıyla tutuklandı, daha sonra serbest bırakıldı.
2013 Nisan 14 ABD’li tarım yetkilisi Tarım Bakanlığı ile görüştüklerini ve Türkiye’nin sıfır tolerans politikasından vazgeçmesini talep ettiklerini açıkladı.
2013 Nisan 18 GDO'ya Hayır Platformu, Mersin'de yakalanan GDO'lu pirinçlerle ilgili basın açıklaması yaptı. 
2013 Nisan 21 2 Mart’da Mersin Limanı’nda el konulan 23 ton pirincin GDO’lu çıkması ile başlayan süreç ile ilgili CHP İstanbul Milletvekili Melda Onur, TBMM’ye Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’in yazılı olarak yanıtlaması talebi bir soru önergesi verdi.
2013 Nisan 22 
İTÜ-MOBGAM  yaptığı analizde Mersin'den giren pirinçlerde hem Amerika'da üretilen LL601 hem de Çin'de üretilen BT63 kodlu genetiği değiştirilmiş pirinçlere rastlandı.
2013 Nisan 20 
Biyogüvenlik Kurulu 26 çeşit genetiği değiştirilmiş mısır ve şekerpancarının Türkiye'ye ithaline izin vermedi
2013 Nisan 25 
Greenpeace Akdeniz Geri Dönüşü Olmaz sloganıyla GDO yasasının sıkılaştırılarak, GDO'ların tamamen yasaklanmasını talep eden bir kampanya başlattı. 
2013 Mayıs 10 İTÜ Rektörlüğü, MOBGAM tarafından hazırlanan raporu geri çekti, raporu hazırlayan bilim insanı hakkında soruşturma açarak görevinden açığa aldı.
2013 Mayıs 15 
Eğitim-Sen İstanbul 6 Nolu Üniversiteler Şubesi üyeleri  Mersin Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında alınan numunelere 'GDO'ludur' raporu veren Doç. Dr. Alper Akarsubaşı'nın açığa alınmasını protesto etti.
2013 Aralık 12 
, Biyogüvenlik Kurulu'nun GDO ve Hükümlerine Dair Uygulama Talimatı 16. ve 18. maddelerinin yürütmesini durdurdu. Maddelerde yer alan ve hayvan yemlerinde kullanılan MON88017x ve MON 810 mısır çeşitlerinin kullanımını yasakladı.
2013 Aralık 14 
GDO'ya Hayır Platformu düzenlediği basın toplantısında , Biyogüvenlik Kurulu'nca izin verilen 16 adet transgenetik mısır ve 3 adet transgenetik soya çeşidinin hayvan yemi olarak ithalatı ve piyasaya sürümünün durdurulmasını talep etti.
2014 Mayıs 24
Gıda Hareketi’nin web sitesinde yer alan habere göre Bursa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, piyasa denetimleri sırasında aldıkları "bir ürünün incelemesi sırasında GDO tespit etti. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, GDO'lu  ürünlerin toplatılması için, 80 il Valiliği'ne yazı gönderdi.
2014 Mayıs 24
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda Hareketi’nin haberine yönelik yaptığı açıklamada söz konusu ürünün ithalat kontrollerindeki analizlerinde GDO tespit edilmediği ama piyasa denetimlerinde GDO tespit edildiğini ve hukuki sürecin başlatıldığını belirtti.
2014 Mayıs 29
Resmi Gazete’de yayımlanan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’, ”GDO bulaşanı’ tanımını yasaya soktu.
2014 Mayıs 29
GDO’ya Hayır Platformu, “Eyvah GDO Gerçekten Bebek Mamasında” başlığıyla yaptığı açıklamada, Yönetmelik’te yapılan değişiklikle  %0,9 eşik değer konulup, bu değer ve altında tespit edilen GDO'lar "GDO bulaşanı" olarak kabul edilmesinin GDO’lu gıdaların sofralara gelmesinin önünü açacağını ileri sürdü.
2014 Mayıs 29
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, son değişikliğin “GDO'nun bulaşmasına yönelik mevzuatta bulunan tereddütleri gidermeye yönelik bir düzenleme” olduğunu yaptığı yazılı basın açıklamasıyla bildirdi.
2014 Mayıs 30
GDO’ya Hayır Platformu, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın 29.05.2014 tarihli açıklamasına cevaben “ Bakanlığın uygulamaya soktuğu değişikliklerin, kanunun getirdiği yasakları yönetmelik değişikliği ile aşmaya yönelik” olduğunu ifade etti. 
2015 Temmuz 16
Biyogüvenlik Kurulu, 3 yıl önce Risk Değerlendirme Komitesi ile Sosyo-Ekonomik Değerlendirme Komitesi raporlarına dayanarak “zararlı” diye, oybirliğiyle izin vermediği T25, MIR604, MON863, mısır genlerine  ithalat izni verdi.


Çevre yayınlarını derlemek


Bilgi üretiminin ve dağıtımının hız kazandığı günümüzde en çok ihtiyaç duyduğumuz işlerden birisi bilgilerin tasnifi. Çevre yayıncılığı gibi dar gözüken bir alanda bile bu ihtiyaç kendisini hissettiriyor. Her şeyi Google’da bulabiliriz düşüncesi bizi tembelliğe itiyor olabilir. 2009 yılında Türkiye’de çevre konusunda yapılan yayınları “Türkiye Çevre Literatürü” başlığı altında bir araya getirmeye başladım.  Tamamen bir ihtiyaçtan doğan bu bibliyografya denemesi 3 yılda gelişti ve Temmuz 2012 itibariyle 430 kitaba ulaştı. Ulaşabildiğim en eski yayın, 1973 yılında Mimarlık dergisinin “Çevre sorunları ile ilgili uluslarası politika önerileri ve geri kalmış ülkelerin kalkınmasına olabilecek etkileri” başlığıyla yayınlanmış bir yazı. Osmanlı’da çevre ile ilgili yazılı belgelere kadar geri götürebiliriz bu listeyi. 1995’te “Başbakanlık Arşivi’ndeki Belgeler Işığında Türkler’de Çevrecilik Anlayışı” araştırmasını  yürüten dönemin Devlet Arşivleri Genel Müdürü İsmet Binark, örnek olarak 1566 yılında ağaçlara zarar verenlere kürek cezası verilmesini, 1572’de İskenderiye Körfezi’nin temizlenmesi için 67 bin 187 altın ayrılmasını gösteriyor.

Listeyi oluştururken zorlandığım konularda birisi çevre literatürünün sınırlarının nereden çizileceği. Kapsam oldukça geniş. Çevre kirliği, iklim değişikliği, yenilenebilir enerjiler, su, biyoçeşitlilik, ekolojik ekonomi, çevre sosyolojisi, çevre hukuku…Onlarca akademik ve popüler alan. Binlerce makale,kitap,rapor,derleme, mevzuat, tez var. Şimdilik özel bir kriter koymadan,çevre ile ilgili akademik ve populer ulaşabildiğim ve bana iletilen bütün yayınları listeye ekliyorum. Sadece yıllara göre bir tasnif var. Belki ileride çeşitli kriterler gözetip liste içinde de konulara göre bir sınıflandırmaya gitmek söz konusu olabilir. Bu arada literatürün blogun en fazla tıklanan (4000 kez)  yazısı olduğunu da belirteyim. Yeni ve eski kaynaklara ulaştıkça bu listeyi güncelliyorum. Görüş, eleştiri veya eklenmesini istediğiniz yayınları iletmek için yesilgundem@gmail.com adresinden iletişime geçebilirsiniz

Türkiye Çevre Literatürü

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...